Z treści księgi wieczystej można dowiedzieć się, kto jest właścicielem nieruchomości, jaki obszar obejmuje nieruchomość gruntowa bądź jaka jest powierzchnia użytkowa nieruchomości budynkowej.
Każda księga wieczysta składa się z czterech działów, z których:
- dział pierwszy obejmuje oznaczenie nieruchomości oraz wpisy praw związanych z jej własnością,
- dział drugi obejmuje wpisy dotyczące własności i użytkowania wieczystego,
- dział trzeci przeznaczony jest na wpisy dotyczące ograniczonych praw rzeczowych, z wyjątkiem hipotek, na wpisy ograniczeń w rozporządzaniu nieruchomością lub użytkowaniem wieczystym oraz na wpisy innych praw i roszczeń z wyjątkiem roszczeń dotyczących hipotek,
- dział czwarty przeznaczony jest na wpisy dotyczące hipotek.
Wpisy ujawnione w księdze wieczystej określają stan prawny nieruchomości.
Co rozumiemy przez “wpis w księdze wieczystej”?
Księgi wieczyste prowadzi się w celu ustalenia stanu prawnego nieruchomości. Treść księgi wieczystej tworzą dokonane w niej wpisy.
Chwila ujawnienia w księdze wieczystej wpisu określonego prawa, zmiany treści prawa oraz wykreślenia wskazuje na zmianę stanu prawnego nieruchomości (wykreślenie jest również wpisem w księdze wieczystej – Kodeks postępowania cywilnego Art. 6268 § 7).
W myśl ustawy Kodeks postępowania cywilnego (k.p.c.) Art. 6268. § 6, w postępowaniu wieczystoksięgowym wpis w księdze wieczystej jest formą orzeczenia polegającą na ujawnieniu w księdze wieczystej powstania, przeniesienia, zmiany lub ustania praw rzeczowych określonych w Art. 16 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece (dalej: u.k.w.h.).
Wpis jest również ostrzeżeniem o niezgodności stanu prawnego z rzeczywistym stanem prawnym oraz o usunięciu niezgodności.
Wpis jest orzeczeniem samoistnym. Uzasadnienia wpisu nie sporządza się.
Wpisem w księdze wieczystej jest również wykreślenie.
Wpis w księdze wieczystej podpisany przez sędziego lub referendarza sądowego uważa się za dokonany z chwilą jego zapisania w Centralnej Bazie Danych Ksiąg Wieczystych.
Ze względu na skutki, wpisy w księdze wieczystej mogą być ostateczne i tymczasowe. Wpisy ostateczne kończą postępowanie wieczystoksięgowe poprzez ujawnienie lub wykreślenie danego prawa np. prawa własności, czy służebności. Natomiast wpisy tymczasowe są wpisami zabezpieczającymi określone postępowanie wieczystoksięgowe mające na celu zapobieżenie utraty danego prawa. Do wpisów tymczasowych można zaliczyć wpis ostrzeżenia zabezpieczającego roszczenie o usunięciu niezgodności pomiędzy rzeczywistym stanem prawnym nieruchomości a stanem prawnym ujętym w treści księgi wieczystej bądź wpis hipoteki przymusowej czy wpis o wszczęciu egzekucji.
Wpisy w księdze wieczystej prowadzonej w systemie informatycznym są dokonywane przez sąd wielkimi literami z użyciem znaków pisarskich dopuszczalnych w systemie informatycznym. Przy dokonywaniu wpisów przy użyciu skrótów, sąd może posługiwać się jedynie skrótami ujętymi w systemie ksiąg wieczystych.
Pola zawierające wpisy wykreślone w odpisie zupełnym księgi wieczystej są prezentowane na szarym tle. Natomiast w księdze wieczystej udostępnionej w publicznym systemie internetowym, wpisy wykreślone są widoczne jedynie w „Zupełnej treści księgi wieczystej” i są również prezentowane na szarym tle.
Przeczytaj: Odpis księgi wieczystej – jak uzyskać?
Kiedy należy dokonać wpisu w księdze wieczystej?
Zasadniczym celem ksiąg wieczystych jest zapewnienie bezpieczeństwa w obrocie nieruchomościami i zabezpieczenia kredytu hipotecznego. Uzyskanie stanu bezpieczeństwa w obrocie nieruchomościami oraz zabezpieczenia kredytu hipotecznego wiąże się z koniecznością objęcia księgami wieczystymi wszystkich nieruchomości, czy to przez nałożenie na właścicieli nieruchomości obowiązku ujawniania swoich praw w księdze wieczystej(Art. 35 u.k.w.h.) czy też przez urzędowy wpis ostrzeżenia, że stan prawny nieruchomości ujawniony w treści księgi wieczystej jest niezgodny z rzeczywistym stanem prawnym.
Osoba uprawniona do składania wniosków o wpis do księgi wieczystej powinna dążyć do ujawnienia w niej wszelkich zdarzeń, które określają stan prawny nieruchomości. Do zdarzeń tych należy zaliczyć m.in.:
- nabycie bądź zbycie nieruchomości,
- zawarcie umowy najmu lub dzierżawy,
- ustanowienie prawa pierwokupu,
- ustanowienie hipoteki,
- wykreślenie hipoteki,
- zniesienie współwłasności,
- ujawnienie budynku w księdze wieczystej,
- ujawnienie wpisu spadkobierców,
- wykreślenie roszczenia o uiszczenie opłaty za przekształcenie,
- ujawnienie sposobu korzystania z nieruchomości,
- przyłączenie nieruchomości do istniejącej księgi wieczystej,
- odłączenie części nieruchomości od istniejącej księgi wieczystej i przyłączenie jej do innej księgi wieczystej.
Obecne przepisy ujęte w ustawie z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece, dla zapewnienia zgodności stanu prawnego ujawnionego w treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym, nakładają na właściciela nieruchomości obowiązek niezwłocznego złożenia wniosku o ujawnienie swego prawa w księdze wieczystej.
Jeżeli osoba trzecia doznała szkody na skutek nieujawnienia prawa własności w księdze wieczystej, właściciel ponosi odpowiedzialność za szkodę powstałą na skutek niewykonania nałożonego obowiązku, bądź na skutek opieszałości w jego wykonaniu. Obowiązek ten został określony w ustawie o księgach wieczystych i hipotece w Art. 35.1.
W praktyce obowiązek ujawnienia prawa właściciela w księdze wieczystej dotyczy nabycia nieruchomości w sposób inny aniżeli przez czynność prawną, dla której przypisana jest forma aktu notarialnego (forma aktu notarialnego jest przypisana czynności prawnej jaką jest nabycie nieruchomości).
Konieczność ujawnienia w księdze wieczystej prawa własności do nieruchomości dotyczy nabycia nieruchomości np. w drodze dziedziczenia, zasiedzenia czy uwłaszczenia.
Właściciel nieruchomości, który nabywa nieruchomości poprzez czynność prawną w formie aktu notarialnego nie jest zobligowany do ujawnienia swego prawa w księdze wieczystej, bowiem zgodnie z Art. 92 § 4 ustawy Prawo o notariacie, jeżeli akt notarialny zawiera przeniesienie, zmianę lub zrzeczenie się prawa ujawnionego w księdze wieczystej albo ustanowienie prawa, które może być ujawnione w księdze wieczystej bądź obejmuje czynność przenoszącą własność nieruchomości, chociażby dla tej nieruchomości nie była prowadzona księga wieczysta, notariusz sporządzający akt notarialny, nie później niż w dniu jego sporządzenia, składa wniosek o wpis w księdze wieczystej za pośrednictwem systemu teleinformatycznego obsługującego postępowanie sądowe.
Złożenie wniosku o wpis w księdze wieczystej przez notariusza za pośrednictwem systemu teleinformatycznego obsługującego postępowanie sądowe uważa się za złożenie wniosku przez stronę czynności notarialnej. Oczywiście, na żądanie strony czynności notarialnej, wniosek może zawierać żądanie dokonania w księdze wieczystej także innego wpisu związanego z czynnością notarialną.
Kto składa wniosek o wpis w księdze wieczystej?
Wniosek o wpis w księdze wieczystej i założenie księgi wieczystej może złożyć:
a. dla nieruchomości stanowiących własność osób fizycznych:
- właściciel nieruchomości, użytkownik wieczysty, osoba, na rzecz której wpis ma nastąpić (osoba, której przysługuje ograniczone prawo rzeczowe), albo wierzyciel, jeżeli przysługuje mu prawo, które może być wpisane w księdze wieczystej (k.p.c., Art. 6262). W sprawach dotyczących obciążeń powstałych z mocy ustawy wniosek może złożyć uprawniony organ (np. Naczelnik Urzędu Skarbowego, Organ podatkowy – burmistrz, prezydent miasta);
b. dla nieruchomości stanowiących własność osób prawnych:
- jednostek samorządu terytorialnego bądź związku takich samorządów – organ reprezentujący daną jednostkę (związek). W przypadku, gdy nieruchomość jest w trwałym zarządzie samorządowej jednostki organizacyjnej nieposiadającej osobowości prawnej, organ tej jednostki, jako zarządca;
- pozostałych osób prawnych – założenie księgi wieczystej następuje na wniosek ich organów.
Wniosek o wpis do księgi wieczystej, wykreślenie bądź odpis księgi wieczystej należy składać do właściwego dla miejsca prowadzenia księgi wieczystej Sądu Rejonowego na urzędowym formularzu. Wniosku o wpis do księgi wieczystej nie można złożyć drogą elektroniczną.
Wniosek o wpis do księgi za pośrednictwem systemu teleinformatycznego może złożyć notariusz oraz komornik. Uprawnienie do złożenia wniosku o wpis do księgi wieczystej w Dziale III i IV, w formie elektronicznej, posiada również naczelnik Urzędu Skarbowego. Wniosek o wpis złożony w formie elektronicznej, opatrywany jest kwalifikowanym podpisem elektronicznym.
Sprawdź: Który Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi daną księgę wieczystą?
Gdzie i jak złożyć wniosek o wpis w księdze wieczystej?
Wniosek o wpis w księdze wieczystej należy złożyć pisemnie, na urzędowym formularzu (Art. 626(2) k.p.c.) w Sądzie Rejonowym, w którym prowadzona jest dana księga wieczysta. W przypadku wniosku o założenie księgi wieczystej wniosek należy złożyć do Sądu Rejonowego – Wydziału Ksiąg Wieczystych właściwego ze względu na położenie nieruchomości.
Stosowny formularz można pobrać ze strony internetowej Ministerstwa Sprawiedliwości (TUTAJ) bądź ze strony internetowej Sądu Rejonowego wydziału wieczystoksięgowego niezależnie od położenia nieruchomości.
Dokumenty składane wraz z wnioskiem o wpis w księdze wieczystej (jakie załączniki są potrzebne)
Do wniosku o wpis do księgi wieczystej należy dołączyć dokumenty stanowiące podstawę wpisu w księdze wieczystej.
Ustawa o księgach wieczystych i hipotece, pomimo że stanowi o konieczności dołączenia do wniosku o wpis do księgi wieczystej dokumentu, ostatecznie nie definiuje tego dokumentu.
Definicje dokumentu znajdujemy w Art. 773 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny. W myśl tego artykułu, dokumentem jest nośnik informacji umożliwiający zapoznanie się z jego treścią.
Zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa, wyróżnia się dokumenty urzędowe i prywatne.
W myśl Art. 244 § 1. ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. k.p.c., dokumentem urzędowym jest dokument sporządzony w przepisanej formie przez powołane do tego organy władzy publicznej i inne organy państwowe w zakresie ich działania. Dokument urzędowy stanowi dowód tego, co zostało w nim urzędowo zaświadczone.
Natomiast, dokumentem prywatnym jest dokument sporządzony w formie pisemnej albo elektronicznej stanowiący dowód tego, że osoba, która ten dokument pisała, złożyła oświadczenie zawarte w tym dokumencie (Art. 245 k.p.c.).
Do dokumentów urzędowych, które mogą stanowić podstawę wpisu w księdze wieczystej i stanowić udokumentowane formalnie zdarzenie cywilnoprawne, należą:
- orzeczenia sądów (prawomocne, wyr. SN z 13.05.1010r., IV CSK 565/09),
- akty notarialne (post. SN z 9.12.2015r.,II CSK 86/15),
- decyzje administracyjne (post. SN z 5 10.2011r.,IV CSK 606/10),
- oraz inne dokumenty.
Wniosek o wpis do księgi wieczystej składa się na urzędowym formularzu KW-WPIS.
Jeżeli przepisy szczególne nie przewidują innej formy dokumentu, do wniosku należy dołączyć dokument z podpisem notarialnie poświadczonym. Przy czym należy mieć na uwadze, że poświadczenie podpisu na dokumencie, dla potrzeb postępowania wieczystoksięgowego, przez adwokata bądź radcę prawnego, jest nieskuteczny.
Zatem, aby nie narazić się na oddalenie wniosku, należy dążyć do sporządzenia dokumentu w formie aktu notarialnego. Oczywiście zasada ta nie dotyczy danych faktycznych ujawnianych w księdze wieczystej, do których należą m.in. obszar czy położenie nieruchomości, które ujawnia się w Dziale I -„Oznaczenie nieruchomości.
Przykłady dokumentów stanowiących podstawę wpisu w księdze wieczystej
W zależności od czynności prawnej ujętej we wniosku o wpis do księgi wieczystej, do wniosku należy dołączyć dokumenty stanowiące podstawę wpisu. I tak np.:
1. W przypadku konieczności sprostowania wpisów ujętych w Dziale I księgi wieczystej składającego się z działu I-O „Oznaczenie nieruchomości” i działu I-SP „Spis praw związanych w własnością”, wniosek w sprawie zmiany oznaczenia nieruchomości w księdze wieczystej należy złożyć na formularzu KW- WPIS.
Do wniosku należy dołączyć dokumenty takie jak:
- wypis z rejestru gruntów,
- wyrys z mapy ewidencyjnej lub inny dokument wydany na podstawie przepisów o ewidencji gruntów i budynków,
- dowód uiszczenia opłaty sądowej.
Wyżej wymienione dokumenty wydawane są na wniosek przez organ właściwy do spraw ewidencji gruntów i budynków, tj. starostę powiatu, prezydenta miasta bądź wójta, któremu powierzono prowadzenie ewidencji gruntów i budynków.
Wyżej wymienione dokumenty stanowią również podstawę wpisu w księdze wieczystej w przypadku oddania nieruchomości w użytkowanie wieczyste bądź w dzierżawę. Dokumenty, złożone jako załączniki powinny być opatrzone przez właściwy organ klauzulą stwierdzającą, że są przeznaczone do dokonywania wpisów w księgach wieczystych.
2. Wpis do księgi wieczystej prawa własności lokalu stanowiącego odrębną własność.
Wniosek w sprawie ujawnienia prawa własności do lokalu stanowiącego odrębną własność należy złożyć na formularzu KW-WPIS. Do wniosku należy dołączyć:
- akt notarialny bądź orzeczenie sądu,
- wypis z rejestru gruntów bądź wypis z rejestru lokali lub wypis z kartoteki lokali, chyba że przepisy odrębne wymagają inaczej,
- dowód uiszczenia opłaty sądowej.
3. Wpis ograniczonego prawa rzeczowego – hipoteka.
Wniosek o wpis hipoteki do księgi wieczystej należy złożyć na formularzu KW-WPIS. Do wniosku należy dołączyć:
- oświadczenie banku o udzieleniu kredytu,
- oświadczenie właściciela o ustanowieniu hipoteki,
- dowód uiszczenia opłaty sadowej.
4. Wpis ograniczonego prawa rzeczowego (innego aniżeli spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego) – służebność, np. przesyłu, przechodu bądź przejazd, użytkowanie, zastaw.
Wniosek o ujawnienie w księdze wieczystej ograniczonego prawa rzeczowego należy złożyć w Sądzie Rejonowym właściwym dla miejsca prowadzenia księgi wieczystej, w której ma nastąpić wpis, na urzędowym formularzu KW-WPIS.
Do wniosku o wpis do księgi wieczystej należy dołączyć:
- umowę o ustanowienie danego prawa z podpisem notarialnie poświadczonym bądź umowę o ustanowienie ograniczonego prawa rzeczowego, zawartą w formie aktu notarialnego, z którego wynika, że każdoczesny właściciel nieruchomości (władnącej) ma prawo korzystania (służebność – przechodu, przesyłu bądź przejazdu) z nieruchomości służebnej, chyba że ta służebność wygaśnie,
- dowód wniesienia opłaty sądowej.
Wpisy ograniczonego prawa rzeczowego w pierwszej części Działu I księgi wieczystej ujawniają prawa związane z nieruchomością i korespondują z wpisami praw ujawnionymi w Dziale III księgi wieczystej prowadzonej dla nieruchomości służebnej.
5. Wykreślenie ograniczonego prawa rzeczowego – hipoteki.
Wniosek o wykreślenie hipoteki należy złożyć na urzędowym formularzu KW-WPIS, do Sądu Rejonowego właściwego dla miejsca prowadzenia księgi wieczystej nieruchomości obciążonej hipoteką.
Do wniosku należy dołączyć:
- oryginał na zezwolenie wykreślenia hipoteki wydany przez wierzyciela (bank),
- dowód uiszczenia opłaty sądowej.
6. Ujawnienie budynku w księdze wieczystej.
Aby ujawnić budynek w księdze wieczystej należy w sądzie wieczystoksięgowym właściwym dla miejsca prowadzenia księgi wieczystej, w której chcemy ujawnić budynek, złożyć wniosek o zmianę sposobu korzystania z nieruchomości.
Do wniosku ujętym na urzędowym formularzu KW-WPIS należy dołączyć:
- wypis z rejestru gruntów,
- wypis z rejestru budynków,
- wypis z kartoteki budynków,
- wyrys z mapy ewidencyjnej zawierający usytuowanie budynku na gruncie,
- dowód uiszczenia opłaty sądowej.
7. Zmiana nazwiska w księdze wieczystej.
Aby zmienić wpisane w księdze wieczystej nazwisko należy w Sądzie Rejonowym wydziale wieczystoksięgowym właściwym dla miejsca prowadzenia księgi wieczystej, złożyć wniosek na urzędowym formularzu KW-WPIS. Do wniosku należy dołączyć:
- dokument, z którego wynika zmiana nazwiska (np. odpis aktu Urzędu Stanu Cywilnego),
- dowód uiszczenia opłaty sądowej.
8. Ujawnienie w księdze wieczystej spadkobierców.
Aby w księdze wieczystej ujawnić spadkobierców, należy w Sądzie Rejonowym, wydziale wieczystoksięgowym, w którym prowadzona jest księga wieczysta danej nieruchomości, złożyć wniosek na urzędowym formularzu KW-WPIS. Do wniosku należy dołączyć:
- dokument, z którego wynika nabycie własności na podstawie spadkobrania (np. poświadczenie dziedziczenia, prawomocne postanowienie sądu),
- dowód uiszczenia opłaty sadowej.
W przypadku wniosków o wpis do księgi wieczystej składanych przez notariuszy i komorników, obowiązek poprawienia lub uzupełnienia wniosku o wpis do księgi wieczystej spoczywa odpowiednio na stronie czynności notarialnej lub wierzycielu.
Dokumenty stanowiące podstawę wpisu w księdze wieczystej niesporządzone w postaci elektronicznej, notariusz, komornik oraz naczelnik urzędu skarbowego przesyła sądowi właściwemu do prowadzenia księgi wieczystej w terminie trzech dni od dnia złożenia wniosku o wpis.
O zobowiązaniu wierzyciela do poprawienia lub uzupełnienia wniosku, sąd jednocześnie zawiadamia za pośrednictwem systemu teleinformatycznego komornika, wskazując rodzaj braków formalnych, które uniemożliwiają nadanie wnioskowi prawidłowego biegu.
W jaki sposób składa się wniosek o wpis do księgi wieczystej?
Wypełniony formularz wniosku KW-WPIS wraz z załącznikami należy złożyć w biurze podawczym Wydziału Ksiąg Wieczystych Sądu Rejonowego, właściwego dla miejsca położenia nieruchomości, dla której prowadzona jest dana księga wieczysta lub wysłać listem poleconym na adres tego Wydziału.
Warunkiem złożenia wniosku jest uprzednie uiszczenie opłaty w kasie sądu lub przelewem na właściwe konto sądu – w wysokości ustalonej dla danego rodzaju wpisu.
Za chwilę wpływu wniosku uważa się godzinę i minutę, w której w danym dniu wniosek wpłynął do sądu. W dniu wpływu wniosku do sądu jest on niezwłocznie rejestrowany w dzienniku ksiąg wieczystych i opatrzony kolejnym numerem. Po zarejestrowaniu wniosku w dzienniku ksiąg wieczystych w odpowiednim dziale księgi wieczystej wskazuje się numer wniosku (wzmianka o wniosku).
Wniosek o wpis w księdze wieczystej – opłaty
Wysokość opłat sądowych w sprawach z zakresu prawa o księgach wieczystych reguluje Ustawa z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz.U. 2005 nr 167 poz. 1398). Przykładowo:
Opłata stała w kwocie 200 złotych pobierana jest od wniosku o wpis w księdze wieczystej własności, użytkowania wieczystego lub ograniczonego prawa rzeczowego, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej.
Jeżeli wniosek dotyczy wpisu udziału w prawie, pobierana jest część opłaty stałej proporcjonalnej do wysokości udziału, nie mniej jednak niż 100 złotych.
Od wniosku o wpis w księdze wieczystej własności, użytkowania wieczystego lub spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu na podstawie dziedziczenia, zapisu lub działu spadku albo zniesienia współwłasności pobierana jest jedna opłata stała w wysokości 150 złotych, niezależnie od liczby udziałów w tych prawach.
Opłatę stałą w kwocie 150 złotych pobiera się od wniosku o wpis:
- własności, użytkowania wieczystego, spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu nabytego w wyniku podziału majątku wspólnego po ustaniu wspólności majątkowej między małżonkami,
- własności nieruchomości rolnej o powierzchni do 5 ha,
- praw osobistych i roszczeń,
- zmiany treści ograniczonych praw rzeczowych.
Opłatę stałą w kwocie 100 złotych pobiera się od wniosku o:
- założenie księgi wieczystej,
- połączenie nieruchomości w jednej księdze wieczystej, która jest już prowadzona, niezależnie od liczby łączonych nieruchomości,
- odłączenie nieruchomości lub jej części,
- sprostowanie działu I–O,
- wpis ostrzeżenia o niezgodności stanu prawnego ujawnionego w księdze wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym,
- dokonanie innych wpisów niż wymienione powyżej.
Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Sprawiedliwości z dnia 21 marca 2016 r. w sprawie sposobu uiszczania opłat sądowych w sprawach cywilnych, opłaty sądowe w sprawach cywilnych uiszcza się w formie:
1) bezgotówkowej:
a) na rachunek bieżący dochodów sądu właściwego dla podjęcia czynności procesowej, z którą wiąże się uiszczenie opłaty sądowej, lub sądu, za pośrednictwem, którego, zgodnie z obowiązującymi przepisami, wnosi się pismo podlegające opłacie sądowej,
2) wpłaty gotówkowej bezpośrednio w kasie sądu właściwego dla podjęcia czynności procesowej, z którą wiąże się uiszczenie opłaty sądowej, lub sądu, za pośrednictwem którego, zgodnie z obowiązującymi przepisami, wnosi się pismo podlegające opłacie sądowej;
Uiszczenie opłaty sądowej w formie gotówkowej w kasie sądu, przed wniesieniem pisma do sądu, jest potwierdzane przez pracownika kasy sądu stosowną adnotacją na oryginale pisma, o ile zostanie mu ono przedłożone, oraz wydaniem uiszczającemu opłatę sądową kopii dowodu wpłaty.
W przypadku nieprzedłożenia pracownikowi kasy sądu oryginału pisma podlegającego opłacie, kopię dowodu wpłaty należnej opłaty sądowej należy załączyć do oryginału pisma wnoszonego do sądu.
3) znaków opłaty sądowej.
Opłata od wniosku o dokonanie wpisu w księdze wieczystej pobierana jest od osoby, która wystąpiła z takim wnioskiem, także wówczas, gdy na tej podstawie mają być ujawnione prawa osób, które nie są wnioskodawcami (Art.4 pkt. 2 ustawy z dnia Ustawa z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych).
Jak sąd dokonuje wpisu w księdze wieczystej? Co bada przy rozpoznawaniu wniosku?
Złożony w sądzie wieczystoksięgowym wniosek o wpis do księgi wieczystej podlega rejestracji w dzienniku ksiąg wieczystych. Z chwilą rejestracji wniosku o wpis w odpowiednim dziale księgi wieczystej w rubryce „Wzmianka” ujawnia się datę, godzinę i minutę zamieszczenia wzmianki w księdze wieczystej.
Wzmianka o wniosku nie jest wpisem. Pojawienie się wzmianki w księdze wieczystej jest informacją ostrzegającą, że do sądu wpłynął wniosek, który po jego wpisaniu może zmienić treść księgi wieczystej w zakresie określonym w żądaniu we wniosku.
Zgodnie z Art 6268 § 4 k.p.c., sąd rozpoznając wniosek o wpis do księgi wieczystej, bada jedynie treść i formę wniosku, dołączonych do wniosku dokumentów oraz treść księgi wieczystej.
Sąd rozpoznając złożony wniosek nie może w żaden sposób rozstrzygać ewentualnych jakichkolwiek sporów o istnienie bądź nieistnienie prawa, które ma być wpisane bądź wykreślone, zarówno w charakterze przesłanki rozstrzygnięcia, jak i samego rozstrzygnięcia (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 23 lutego 2011.,V CSK 235/10, LEX nr 785890).
Jednocześnie Sąd badając złożony wniosek o wpis do księgi wieczystej oraz dołączonych do niego dokumentów, ocenia czy dołączone dokumenty stanowią uzasadnioną podstawę wpisu oraz czy prawo, które ma być wpisane zostało ważnie ustanowione, bowiem sąd nie może prowadzić postępowania dowodowego wykraczającego poza granice Art. 6268 KPC (Postanowienie SN z dnia 22 marca 1955r., IICO 116/54, postanowienie Sądu Najwyższego – Izba cywilna z dnia 12 maja 2016r., I CSK 207/15) „treść art. 6268 wyklucza prowadzenie postępowania dowodowego”.
W przypadku rozpoznania przez sąd wniosku o wpis do księgi wieczystej na podstawie tytułu wykonawczego, przed rozpoznaniem takiego wniosku, sędzia lub referendarz sądowy dokonuje w systemie teleinformatycznym weryfikacji tytułu wykonawczego pod kątem jego istnienia oraz jego treści.
Sąd rozpoznając wniosek o wpis w księdze wieczystej z urzędu bada zgodność danych wskazanych we wniosku z danymi wynikającymi z systemów prowadzących ewidencję powszechnych numerów identyfikacyjnych, chyba że istnieją przeszkody faktyczne uniemożliwiające dokonanie takiego sprawdzenia.
Również w przypadku rozpoznania wniosku o zmianę oznaczenia nieruchomości w księdze wieczystej, sąd dokonuje z urzędu sprawdzenia danych wskazanych we wniosku i ujawnionego w księdze wieczystej oznaczenia nieruchomości z danymi katastru nieruchomości, chyba że istnieją przeszkody faktyczne uniemożliwiające dokonanie takiego sprawdzenia.
Niezgodność danych w wyżej wymienionym zakresie stanowi przeszkodę do dokonania wpisu.
Sąd oddala wniosek o wpis, jeżeli brak jest podstaw albo istnieją przeszkody do jego dokonania.
W przypadku braku przeciwwskazań do dokonania wpisu do księgi wieczystej sąd dokonuje tego wpisu.
Dokumenty, które stanowiły podstawę wpisu do księgi wieczystej, składane są do akt księgi wieczystej.
Jeżeli przedmiotem wniosku były wpisy w dwu lub więcej księgach wieczystych, wniosek wraz z dokumentami załącza się do akt jednej z tych ksiąg.
Wniosek o odłączenie części nieruchomości załącza się wraz z dokumentami do akt księgi wieczystej, do której przenosi się odłączona cześć nieruchomości.
O dokonanym wpisie do księgi wieczystej, Sąd zawiadamia uczestników postępowania.
Sąd nie zawiadamia uczestnika postępowania, który na piśmie zrzekł się zawiadomienia. Zrzeczenia się zawiadomienia można dokonać w akcie notarialnym dotyczącym czynności, z którą wiąże się wpis.
Na wniosek uczestnika postępowania, zawarty w akcie notarialnym, zawiadomienie o wpisie doręcza się za pośrednictwem systemu teleinformatycznego, na konto wskazane w tym systemie.
W przypadku wskazania danych o koncie uniemożliwiających skuteczne doręczenie, zawiadomienie o wpisie doręcza się przez operatora pocztowego, osoby zatrudnione w sądzie, lub sądową służbę doręczeniową.
Od dokonanego wpisu uprawniony do składania wniosku o wpis do księgi wieczystej może wnieść apelację w terminie dwóch tygodni od doręczenia zawiadomienia o wpisie. Dla uczestnika, który zrzekł się zawiadomienia, termin ten biegnie od dnia dokonania wpisu. Niezwłocznie po wniesieniu apelacji sąd z urzędu wpisuje wzmiankę o apelacji.
Należy podkreślić, że wpis w księdze wieczystej ma moc wsteczną od chwili złożenia wniosku o dokonanie wpisu (Art. 29 u.k.w.h.). Przepis ten należy rozumieć, że jeżeli wpis w księdze wieczystej zostanie dokonany, to należy potraktować go tak, jakby był dokonany w chwili, w której wpłynął do sądu wniosek o jego dokonanie (E. Gniewek, Księgi wieczyste).
Podstawa prawna i inne źródła:
- Ustawa z dnia 14 lutego 1991 r. Prawo o notariacie.
- Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny.
- Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego.
- Ustawa z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych.
- Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 21 marca 2016 r. w sprawie sposobu uiszczania opłat sądowych w sprawach cywilnych.
- Stanisław Rudnicki, Ustawa o księgach wieczystych i hipotece. Przepisy o postępowaniu w sprawach wieczystoksięgowych. Komentarz.
- Heropolitańska/Tułodziecka, Hryćków-Mycka/Kuglarz, „Ustawa o księgach wieczystych i hipotece oraz przepisy związane”.
Przeczytaj: Oddalenie wniosku o wpis w księdze wieczystej
Zdjęcie: Fotolia