Rozwód małżonków nie należy do przyjemności. Nie dosyć, że jest on związany z ogromnym stresem, to niemal w każdym przypadku największe emocje wzbudza podział majątku. Często małżonkowie po zawarciu aktu małżeństwa, aby móc nabyć wymarzone mieszkanie, zaciągnęli kredyt hipoteczny na 30 lat. Co dzieje się z kredytem po rozwodzie, kiedy i w jakich okolicznościach dochodzi do fizycznego podziału mieszkania oraz jak wygląda podział majątku przez sąd? Na te i inne pytania postaramy się odpowiedzieć w niniejszym artykule.
Na wstępie należy zaznaczyć, że po rozwodzie podział nieruchomości może dotyczyć tylko tych nieruchomości, które stanowią współwłasność małżonków (zob. Włączenie nieruchomości do majątku wspólnego małżonków).
Jeżeli zatem nieruchomość – mieszkanie stanowi odrębną własność jednego z małżonków, który otrzymał tę nieruchomość w spadku, w drodze darowizny, zapisu bądź nabył ją przed zawarciem związku małżeńskiego, to w razie rozwodu nieruchomość ta nie może być przedmiotem podziału, pozostaje nadal odrębną własnością tego małżonka.
Istnieje kilka sposobów na podział majątku stanowiącego współwłasność majątkową w przypadku rozwodu.
Jeżeli nieruchomość jest współwłasnością małżeńską, to podział majątku po rozwodzie małżonków może polegać na:
- fizycznym podziale mieszkania na dwa mniejsze mieszkania. Podział ten może być dokonany, tylko w przypadku, gdy pozwalają na to warunki. Oczywiście wiąże się to z dodatkowymi kosztami oraz przeprowadzeniem procedury podziału mieszkania. O możliwym podziale mieszkania na dwa mniejsze przeczytasz więcej w artykule: https://ksiegi-wieczyste.org/podzial-duzego-mieszkania-na-dwa-mniejsze-lokale/;
- innym sposobem na podział majątku – nieruchomości po rozwodzie jest przyznanie jednemu ze współmałżonków mieszkania z obowiązkiem spłaty drugiego małżonka;
- częstym rozwiązaniem zmierzającym do podziału majątku po rozwodzie jest sprzedaż mieszkania i podział środków uzyskanych z tej transakcji pomiędzy obu małżonków.
Wymienione wyżej sposoby podziału majtku wspólnego w postaci mieszkania mogą zostać przeprowadzone sprawnie i bez zbędnej zwłoki tylko wówczas, gdy małżonkowie zdecydują się na rozwód bez orzekania winy.
Jeżeli małżonkowie jeszcze przed rozprawą rozwodową wypracują wspólne stanowisko dotyczące podziału majątku, to podział ten może nastąpić nawet w trakcie rozprawy rozwodowej.
Warunkiem podziału majątku w trakcie rozprawy rozwodowej jest przedłożenie sądowi wniosku o podział majątku oraz dołączenie do niego odpisu z księgi wieczystej.
Aby podzielić mieszkanie przed rozwodem (bez orzekania o winie) należy uzyskać rozdzielność majątkową. Następnie należy ustanowić podział mieszkania aktem notarialnym. Po tej czynności można wystąpić do sądu o rozwód bez orzekania o winie.
W przypadku rozwodu z orzeczeniem o winie podział majątku przed rozwodem nie może mieć miejsca.
Wymienione wyżej sposoby podziału majątku dotyczą sytuacji, gdy strony – małżonkowie wypracują wspólnie ścieżkę postępowania w zakresie podziału majątku wspólnego.
Przeczytaj: Kto jest właścicielem mieszkania – jak to sprawdzić?
Sposoby podziału mieszkania po rozwodzie
Jeżeli strony – małżonkowie nie mogą dojść do porozumienia w sprawie podziału majątku wspólnego, o podziale majątku decyduje sąd.
Sąd podejmie decyzję o podziale majątku dopiero po uprawomocnieniu się wyroku rozwodowego i po otrzymaniu wniosku o podział majątku.
Do wniosku kierowanego do sądu należy dołączyć odpis z księgi wieczystej oraz informację o wartości nieruchomości – mieszkania. Informacja ta powinna być sporządzona przez rzeczoznawcę majątkowego.
Sąd dokonując podziału majątku wspólnego małżonków może:
- przyznać mieszkanie jednej ze stron i nałożyć na nią obowiązek spłaty drugiej strony. Sąd dokonując takiego rozwiązania bierze pod uwagę to, której ze stron przypadnie opieka nad dziećmi oraz jakie są możliwości finansowe każdej ze stron;
- podzielić mieszkanie na dwie części. Rozwiązanie to jest stosowane wówczas, gdy mieszkanie – majątek wspólny jest na tyle duże, że można z niego wydzielić dwa odrębne mieszkania. Podział mieszkania na dwa odrębne mieszkania jest bardzo rzadko spotykany, ponieważ strony rozwodu są zazwyczaj mocno ze sobą skonfliktowane i nie wyobrażają sobie mieszkania w sąsiedztwie.
- podjąć decyzję o sprzedaży mieszkania.
Sąd rozstrzygając sprawę o podziale majątku może podjąć decyzję o sprzedaży mieszkania w drodze licytacji komorniczej i podziale uzyskanych środków pomiędzy strony. Sprzedaż mieszkania w drodze licytacji komorniczej wiąże się z obniżeniem wartości mieszkania oraz dodatkowymi kosztami. W konsekwencji sprzedaży nieruchomości strony otrzymują pieniądze w wysokości zgodnej z udziałem wymienionym w księdze wieczystej.
Zazwyczaj sąd orzekając o podziale majątku przydziela każdemu ze stron małżeństwa równą cześć majątku wspólnego, niezależnie od tego, kto został uznany za winnego rozpadu małżeństwa. Bywa jednak, że z uwagi na rażące zaniedbanie potrzeb rodziny, Sąd może podjąć decyzję o nierównym podziale majątku.
Co zrobić ze wspólnym kredytem hipotecznym po rozwodzie?
Pomimo, że sąd może podzielić majątek zgromadzony w czasie trwania małżeństwa to jednak nie posiada on kompetencji w zakresie kredytu hipotecznego zaciągniętego w banku.
Wiadomo, że wspólny kredyt zaciągnięty na spłatę nabytego mieszkania, trzeba spłacić.
Jeżeli po rozwodzie dojdzie do sytuacji, że żadna ze stron nie dokona wpłaty obowiązkowej raty kredytu i dojdzie do zwłoki w spłacie kredytu bank będzie się domagał roszczeń od obu stron umowy kredytowej.
Aby do tego nie dopuścić i nie obciążać historii kredytowej negatywnymi wpisami, strony umowy kredytowej, powinny wcześniej porozumieć się z bankiem i ustalić tok postępowania w zakresie spłaty zaciągniętego kredytu.
Istotną informacją w zakresie kredytu bankowego jest to, że negatywne wpisy historii kredytowej mogą utrudnić ponowne zaciągnięcie kredytu hipotecznego w banku.
Dobrym rozwiązaniem na pozbycie się kredytu hipotecznego jest porozumienie się małżonków w kwestii sprzedaży mieszkania przed rozwodem. Uzyskane ze sprzedaży mieszkania środki pieniężne zapewne pozwolą na pokrycie należności kredytu hipotecznego.
W przypadku, gdy jedna ze stron postanowi pozostać w mieszkaniu i zobowiąże się do spłaty zaciągniętego kredytu, strony powinny wystąpić do banku z wnioskiem o sporządzenie aneksu do zawartej umowy kredytowej.
Należy mieć na uwadze, że strona, która podejmie się spłaty kredytu powinna mieć odpowiednią zdolność kredytową. Procedura badania przez bank zdolności kredytowej jest przybliżona w czasie do tej, którą małżonkowie przeszli przed uzyskaniem kredytu hipotecznego. Istotnym jest to, że banki niechętnie godzą się na usuniecie jednej ze stron umowy kredytowej, nawet po orzeczeniu rozwodu.
Po spłaceniu kredytu hipotecznego należy pamiętać o złożeniu w sądzie wieczystoksięgowym wniosku o wykreślenie hipoteki z księgi wieczystej.
W tym celu, właściciel mieszkania powinien w sądzie wieczystoksięgowym właściwym dla miejsca położenia nieruchomości złożyć wniosek o wykreślenie hipoteki z danej księgi wieczystej. Wniosek należy złożyć na formularzu KW-WPIS.
Do wniosku należy dołączyć dokument, tzw. kwit mazalny, w którym bank oświadcza, że zabezpieczony hipoteką dług został spłacony i hipotekę można wykreślić. Do dokumentu tego warto dołączyć dokument potwierdzający, że osoby, które podpisały się na kwicie mazalnym miały prawo reprezentować bank. Część banków za wystawienie kwitu mazalnego pobiera opłatę, inne robią to bezpłatnie.
W świetle powyższego należy stwierdzić, że rozwód oraz podział majątku wspólnego nie jest czynnością prostą i łatwą do przeprowadzenia. Dlatego też zaleca się, aby osoby podejmujące decyzję o rozwodzie skorzystały z pomocy i wsparcia doświadczonego prawnika.
Przeczytaj: Jak znieść współwłasność mieszkania, domu lub działki?
Zdjęcie: Pexels.com