Przy każdej księdze wieczystej prowadzone są akta księgi wieczystej. Na akta składają się dokumenty i pisma dotyczące nieruchomości, na podstawie których dokonano wpisów w księdze wieczystej.
Szczegółowe informacje o tym, jaki dokładnie dokument/pismo był podstawą wpisu w danym dziale księgi wieczystej, zawarte są w wyodrębnionych dla każdego działu rubrykach: ”Wnioski i podstawy wpisów w księdze wieczystej” oraz „Położenie dokumentu”. Takim dokumentem może być akt notarialny (np. umowa sprzedaży, umowa darowizny, zawarta w formie aktu notarialnego), orzeczenie sądu, decyzja administracyjna, wypis z rejestru gruntów, itp.
Gdzie znajdują się akta księgi wieczystej?
Akta księgi wieczystej przechowywane są w Sądzie Rejonowym właściwym dla miejsca położenia nieruchomości, której dotyczy dana księga wieczysta.
Prowadzone są wyłącznie w systemie papierowym, nie dotyczy ich zasada jawności ksiąg wieczystych – dlatego nie można do nich dotrzeć za pomocą elektronicznego systemu ksiąg wieczystych.
Kto może przeglądać akta księgi wieczystej?
Akta księgi wieczystej nie mogą być wydawane poza budynek Sądu. Zgodnie z Ustawą z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece, Art. 36, pkt. 2:
Akta księgi wieczystej może przeglądać, w obecności pracownika sądu, osoba mająca interes prawny oraz notariusz.
W obecności pracownika sądu akta księgi wieczystej może przeglądać:
- właściciel nieruchomości,
- wierzyciel hipoteczny,
- użytkownik wieczysty,
- osoba na rzecz, której wpisane jest ograniczone prawo rzeczowe.
Aby móc uzyskać wgląd do akt interesującej nas księgi wieczystej, należy udać się do właściwego Sądu Rejonowego (do Wydziału Ksiąg Wieczystych) i tam złożyć stosowny wniosek z prośbą o umożliwienie przeglądania akt danej księgi wieczystej.
Nie istnieje wzór formularza wniosku o wgląd do akt księgi wieczystej – pismo należy przygotować odręcznie, chyba że regulamin wewnętrzny Sądu Rejonowego przewiduje inną procedurę.
Dostęp do akt księgi wieczystej (w obecności pracownika Sądu) otrzymamy po pozytywnej weryfikacji naszego interesu prawnego – najczęściej jeszcze tego samego dnia, w którym złożyliśmy wniosek. Zdarza się również tak, że Sąd wyznacza inny termin.
Przeczytaj: Jak wygląda księga wieczysta?
Czym jest interes prawny?
Warunkiem wglądu do akt księgi wieczystej jest wykazanie interesu prawnego. Co to oznacza?
Trudno znaleźć jednoznaczną definicję interesu prawnego w kontekście ksiąg wieczystych. Przytoczę zatem wypowiedź Stanisława Rudnickiego (“Komentarz do ustawy o księgach wieczystych i hipotece”):
interes prawny w zakresie przeglądania akt księgi wieczystej posiadają wszystkie osoby na rzecz, których dokonano wpisu w księdze wieczystej, czyli te osoby, które są „zainteresowane w sprawie”.
W tym stwierdzeniu pojęcie „interes prawny” zostało ograniczone do grupy osób, na rzecz których został dokonany wpis do księgi wieczystej. Do tego grona nie zalicza się zatem osób, które mają zamiar nabyć nieruchomość.
Szersze spojrzenie na pojęcie “interesu prawnego” w kontekście ksiąg wieczystych prezentuje Helena Ciepła (H. Ciepła, E. Bałan-Gonciarz, “Ustawa o księgach wieczystych i hipotece. Komentarz po nowelizacji prawa hipotecznego”).
Według niej posiadanie interesu prawnego wynika z pewnych zdarzeń prawnych, które powodują konieczność przejrzenia akt księgi wieczystej. Wobec tego interes prawny ma nie tylko osoba, której prawo nie jest wpisane lub jest wpisane błędnie albo dotknięte wpisem nieistniejącego obciążenia, ale także np. wierzyciel właściciela nieruchomości, użytkownika wieczystego, notariusz oraz bank udzielający kredytu dla właściciela (współwłaściciela) nieruchomości.
Skuteczne udowodnienie interesu prawnego jest wobec tego w dużej mierze zależne od interpretacji Sądu wydającego decyzję o wydaniu zgody na wgląd do akt księgi wieczystej.
Przeczytaj również: Księgi wieczyste po adresie – 3 sposoby jak znaleźć
Zdjęcie: Samuel Zeller on Unsplash