Złożenie do sądu wieczystoksięgowego wniosku o wpis do księgi wieczystej wymaga uiszczenia opłaty sądowej. Wysokość opłaty sądowej określa ustawa z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych.
Wysokość opłat za wpis do księgi wieczystej
Wysokość opłaty sądowej jest zależna od celu wniosku oraz od działu księgi wieczystej, w którym wpis ma nastąpić.
Opłatę stałą w kwocie 200 złotych uiszcza się od wniosku o wpis w księdze wieczystej:
- prawa własności,
- prawa użytkowania wieczystego,
- lub ograniczonego prawa rzeczowego, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej.
Jeżeli wniosek dotyczy wpisu udziału w prawie, należy uiścić część opłaty stałej proporcjonalną do wysokości udziału, nie mniej jednak niż 100 złotych.
Od wniosku o wpis w księdze wieczystej prawa własności, użytkowania wieczystego lub spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu na podstawie dziedziczenia, zapisu lub działu spadku albo zniesienia współwłasności należy uiścić jedną opłatę stałą w wysokości 150 złotych niezależnie od liczby udziałów w tych prawach (Art. 42).
Opłatę stałą w kwocie 150 złotych uiszcza się od wniosku o wpis w księdze wieczystej:
- własności, użytkowania wieczystego, spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu nabytego w wyniku podziału majątku wspólnego po ustaniu wspólności majątkowej między małżonkami;
- własności nieruchomości rolnej o powierzchni do 5 ha;
- praw osobistych i roszczeń;
- zmiany treści ograniczonych praw rzeczowych (Art. 43).
Opłatę stałą w kwocie 100 złotych uiszcza się od wniosku o:
- założenie księgi wieczystej;
- połączenie nieruchomości w jednej księdze wieczystej, która jest już prowadzona, niezależnie od liczby łączonych nieruchomości;
- odłączenie nieruchomości lub jej części;
- sprostowanie działu I-O – Oznaczenie nieruchomości;
- wpis ostrzeżenia o niezgodności stanu prawnego ujawnionego w księdze wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym;
- dokonanie innych wpisów (poza określonymi w Art. 42 i 43).
Opłatę stałą określoną w punktach 1-3 pobiera się niezależnie od opłaty za dokonanie wpisu własności, użytkowania wieczystego lub spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu.
Jeżeli założenie księgi wieczystej następuje w związku z odłączeniem nieruchomości lub jej części z istniejącej księgi wieczystej, należy uiścić opłatę stałą w wysokości 100 zł (Art. 44, ust. 2).
Opłatę stałą określoną w Art. 42 i 43 pobiera się odrębnie od wniosku o wpis każdego prawa, choćby wpis dwu lub więcej praw miał być dokonany na tej samej podstawie prawnej.
Od wniosku o wpis hipoteki łącznej lub służebności pobiera się jedną opłatę stałą, choćby wniosek ten obejmował więcej niż jedną księgę wieczystą (Art. 45, ust. 3).
Od wniosku o wykreślenie wpisu pobiera się połowę opłaty należnej od wniosku o wpis.
Od wniosku o złożenie do zbioru dokumentów pobiera się opłatę stałą, przewidzianą dla wniosku wpis do księgi wieczystej.
Wykreślenia roszczenia o opłatę z tytułu przekształcenia użytkowania wieczystego w prawo własności (Art. 4, ust. 5 ustawy przekształceniowej ), podlega opłacie stałej w wysokości:
- 250 zł w przypadku wniesienia opłaty jednorazowej,
- 75 zł w pozostałych przypadkach (wpisu – wykreślenia dokonuje się w dziale III księgi wieczystej w odniesieniu do każdoczesnego właściciela nieruchomości).
Wniosek, który nie został należycie opłacony – podlegający opłacie stałej – sąd zwraca wnioskodawcy bez wezwania o uiszczenie opłaty.
Przeczytaj: Wpis w księdze wieczystej – kto i jak może złożyć wniosek?
Jak dokonać opłaty za wpis do księgi wieczystej?
Wniosek o wpis do księgi wieczystej należy złożyć w sądzie wieczystoksięgowym właściwym dla miejsca prowadzenia księgi wieczystej. Do wniosku o wpis do księgi wieczystej należy dołączyć dokumenty stanowiące podstawę wpisu do księgi wieczystej oraz dokument – dowód uiszczenia opłaty.
Z dowodu opłaty powinno wynikać, że dotyczy ona określonej księgi wieczystej – należy podać numer księgi wieczystej.
W przypadku, gdy nie jesteśmy pewni, co do wysokości opłaty związanej ze składanym wnioskiem o wpis do księgi wieczystej, powinniśmy skorzystać z porady pracownika sądu, który po zapoznaniu się z treścią składanego wniosku, pomoże w określeniu wysokości należnej opłaty.
Przy określaniu wysokości opłaty stałej związanej ze składanym wnioskiem o wpis do księgi wieczystej możemy również skorzystać z informacji umieszczonej na tablicy ogłoszeń sądu. Do dobrych praktyk niektórych sądów rejonowych, wydziałów wieczystoksięgowych należy umieszczanie na tablicy informacyjnej przykładowo wypełnionych już wniosków o wpis do księgi wieczystej wraz z podaniem należnej opłaty sądowej.
Opłatę za wpis wniosku do księgi wieczystej można wnieść do sądu w formie:
- bezgotówkowej – uiszczenie opłaty w formie bezgotówkowej może odbywać się:
a) na rachunek bieżący dochodów sądu właściwego dla miejsca prowadzenia księgi wieczystej (numer rachunku znajdziemy na stronie internetowej sądu),
b) za pomocą karty płatniczej lub innego instrumentu płatniczego w kasie sądu właściwego dla miejsca prowadzenia księgi wieczystej, - wpłaty gotówkowej – wpłaty gotówkowej można dokonać w kasie sądu właściwego dla miejsca prowadzenia księgi wieczystej,
- znaków opłaty sądowej.
Jeżeli opłata sądowa została uiszczona w formie bezgotówkowej po wniesieniu do sądu wniosku o wpis, ale przed wezwaniem sądu do jej uiszczenia, oryginał, kopię albo wydruk dowodu wniesienia należnej opłaty sądowej należy przesłać niezwłocznie do właściwego sądu, w ślad za złożonym pismem – wnioskiem.
Za wnioski składane do centrali Centralnej Informacji Ksiąg Wieczystych (ul. Czerniakowska 100, 00-454 Warszawa) oraz wnioski składane korespondencyjnie do Ekspozytury Centralnej Informacji, opłaty należy uiszczać na konto:
Ministerstwo Sprawiedliwości,
Aleje Ujazdowskie 11, 00-950 Warszawa
NBP O/O Warszawa 77 1010 1010 0400 1922 3100 0000.
Zwolnienie od kosztów za wpis do księgi wieczystej – kiedy jest możliwe?
Zwolnienie od kosztów sądowych w postępowaniu wieczystoksięgowym może nastąpić wyłącznie przed złożeniem wniosku o wpis do księgi wieczystej.
Jeżeli wniosek o dokonanie wpisu do księgi wieczystej ma być zamieszczony w akcie notarialnym, zwolnienie od kosztów sądowych może nastąpić wyłącznie przed zawarciem tego aktu notarialnego.
Zgodnie z ustawą z dnia 28 lipca 2005 r. od kosztów sądowych w sprawach cywilnych mogą być zwolnione osoby, które wykażą, że ich sytuacja finansowa jest na tyle niezadawalająca, że poniesienie jakichkolwiek dodatkowych opłat może spowodować pogorszenie się sytuacji materialnej wnioskodawcy oraz jego rodziny.
W myśl ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, Art.102, zwolnienia od kosztów sądowych może się domagać osoba fizyczna, jeżeli złoży oświadczenie, z którego będzie wynikało, że nie jest w stanie ponieść kosztów opłaty sądowej bez uszczerbku na majątku swojego i rodziny niezbędnego do zaspokojenia podstawowych jej potrzeb.
Do wniosku o zwolnienie od kosztów sądowych, osoba ubiegająca się o to zwolnienie powinna dołączyć oświadczenie obejmujące szczegółowe dane o:
- stanie rodzinnym (ilość osób w gospodarstwie domowym),
- majątku,
- dochodach i źródłach utrzymania (oświadczenie majątkowe, ksero ostatniego odcinka emerytury lub renty, kserokopia PIT za ostatni rok, w przypadku osób prowadzących firmę zaświadczenie z US o wysokości dochodów o obrotach firmy za dany rok),
oraz
- wyjaśnienie przyczyny uniemożliwiającej poniesienie dodatkowych kosztów wynikających z opłaty sądowej.
Wniosek o dokonanie wpisu do księgi wieczystej powinien być złożony w terminie 3 miesięcy od doręczenia postanowienia o zwolnieniu od kosztów sądowych, pod rygorem upadku zwolnienia.
Powyższych przepisów nie stosuje się, jeżeli obowiązek poniesienia kosztów sądowych powstał po wydaniu orzeczenia, w postępowaniu wieczystoksięgowym.
Jak wskazał Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 24 września 1984 r., II CZ 104/84 LEX 8623 oraz z dnia 24 lipca 1980 r., I Cz 99/80, LEX 8257 – ”instytucja zwolnienia z kosztów sądowych jest formą pomocy udzielanej przez Skarb Państwa osobą najbiedniejszym, aby w ten sposób pomóc im w sądowym dochodzeniu roszczeń. W związku z tym powinno mieć ono miejsce tylko w sytuacjach wyjątkowych, zasługujących na szczególne uwzględnienie.
Ubiegający się o taką pomoc winien, więc w każdym wypadku poczynić oszczędności we własnych wydatkach, do granic zabezpieczenia koniecznych kosztów utrzymania siebie i rodziny, a dopiero gdyby poczynione w ten sposób oszczędności okazały się niewystarczające – może zwrócić się o pomoc państwa”.
Przeczytaj: Ile się czeka na wpis do księgi wieczystej?
Podstawa prawna:
- Ustawa z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, Tytuł II, Opłaty, Dział IV. Wysokość opłat w postępowaniu nieprocesowym, Rozdział 3. Sprawy z zakresu prawa księgach wieczystych.
- Ustawa z dnia 20 lipca 2018 r. o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego gruntów zabudowanych na cele mieszkaniowe w prawo własności tych gruntów, Art. 7 ust. 10.
- Ustawa z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, Tytuł IV. Zwolnienie od kosztów sądowych, Art. 102 wniosek o zwolnienie od kosztów sądowych.
Zdjęcie: Pixabay.com